93. Vermaak voor de jeugd - Amusement pour la jeunesse

16 houtblokken met kader, waarvan 8 gesigneerd met LUBEEK, 4 rijen van 4 blokken, 64 x 60 mm., tweetalige onderschriften.

Mix van onderwerpen uit het einde van de achttiende eeuw, waarvan sommige erg vrij zijn.

De jonge dronkaard. 一 Privé. 一 Bij het dappere meisje. 一 Het kaartspel. 一 Straf. 一 De bezoeker wijst af. 一 Het deel van de hond. 一 Op het geluid van de viool! 一 De onverschrokken chauffeur. 一 De huilende hond. 一 De roddels. 一 De vrek en de dood. 一 Vrouwenruzie. 一 De moeder van de honden. 一 De val. 一 De wolf, de moeder en het kind.

In de eerste scène ligt een jonge dronkaard op een kruiwagen, een man spreekt hem boos toe, terwijl een vrouw met gekruiste armen toekijkt hoe de trieste last op deze manier naar huis wordt gebracht.

Wel jongen lief schaamt ge u toch niet
‘t Is waarlijk schand dat ’t iemand ziet

In de tweede scène valt een dappere vrouw een vrouw aan terwijl een vriend, misschien de bediende, de wacht houdt bij de deur; in een andere converseert een man, terwijl zijn stoutmoedige hand zijn jurk verfrommelt, met een meisje dat aan het voeteneind van zijn bed zit, enz. enz

De houtblokken zijn afkomstig van Jacobus Thompson in Rotterdam, die ze publiceerde met het nr. 30. De kwatrijnen van de Nederlandse afbeelding zijn vervangen door coupletten. De volgorde van de blokken is verwisseld. Dezelfde blokken werden ook gebruikt voor de illustratie van de Almanak van Thompson. De Nederlandse uitgever beweert in het kwatrijn dat als titel van zijn afbeelding dient dat dit, terwijl het de jeugd vermaakt, hen zal leren deugdzaam te zijn, verachtelijke ondeugden te haten en te verachten en, niet in de laatste plaats, hen zal trainen in goede smaak :

Deez’ Prent strekk’ u tot nut vermaak,
En leerd, al spelend’. Deugd betrachten,
Snoode ondeugd haten en verachten,
En geeft der Jeugd een goeden smaak.

Als we echter de tekst van sommige houtsneden op de prent van Thompson vergelijken met die van de Almanak, moeten we erkennen dat Thompson de erudietie enigszins heeft afgezwakt. Hier zijn twee voorbeelden. Onder de 3e (of 6e) foto, waar een man met zijn hand onder de jurk van een dapper meisje loopt, lezen we respectievelijk in de Almanak (ed. 1791), op de foto van Thompson en op die van Beersmans :

Almanak :
Zie, hoe dit dartel Hoertje vleid,
De wellust tinteld in haar’ oogen.
Hoe meenig word te ligt verleid,
En door een wulpsche Vrouw bedrogen.        

Thompson:
De Liefde is zoet, en geeft ons eer.
Wanneer zy, aan de Deugd verbonden,
Twee Harten smelt, zoo lief als teer,
Wil dus uw' min op kuischheid gronden.       

Beersmans:
Wel vrouw geloof mij op mijn woord
‘t is uwen hoed die mij bekoort.

Op een andere houtsnede zijn twee vrouwen van het volk tegen elkaar aan het vechten:

Almanak:
Jou varke, feeks, jou oude kat,
Jou heks, canaalje. vuile kochel.
Je heb geen hembd schier aan je gat,
Wat wou jy doen, zeg kromme bochel ?

Thompson:
Zie, hoe die kwade Feeks hier kryft,
Met bei, haar vuisten in de Zyden,
De drommel, die heur woede styft
Doet van haar tong veel vloeken glyden.

Beersmans:
Schoon gij daar fel aan ’t razen zijt
Ben ’k toch niets bang van uw lawijd.        

1870 - 1902