102. -, Poppenspel - Elle-joue à la poupée

Titel

102. -, Poppenspel - Elle-joue à la poupée

Uitgever

Beersmans - Pleek

Onderwerp

40 houtblokken met kader, gesigneerd LIESHOUT, 8 rijen van 5 blokken, 39 x 41 mm., tweetalige onderschriften.

Nederlandse replica van een prent uitgegeven in Amsterdam, eind 18e eeuw, onder de titel: "De Nieuwmodische Amsterdamsche Dienst-Meisjes" of onder deze andere: "Het daaglyks Werk der Dienstmeisjes". Beersmans heeft niet alleen de Nederlandse tekst vervangen door nieuwe en belachelijke bijschriften, waardoor de oorspronkelijke betekenis van de afbeelding werd vervormd, maar heeft ook de volgorde van de rijen omgekeerd, waardoor de afbeelding nog onbegrijpelijker werd. Zo werd de eerste rij van het Nederlandse plaatje (vertrek van de bediende naar Amsterdam en haar verloving in deze stad) de tweede in de Beersmansprent; de laatste werd de vijfde. De zevende rij van de afbeelding van Beersmans, die ooit gedeeltelijk door slijtage was gewist, heeft de drukker in de volgende edities verwijderd. We geven hier de onderschriften zoals ze elkaar opvolgen in prent van Beersmans, verder de oorspronkelijke volgorde van de houtsneden en de Nederlandse onderschriften.

Tekst en volgorde van Beersmans’ prent:                                          

Poppenspel.  一 Waschvrouw. 一 Pottenbreekster. 一 Vermaning. 一 Ondeugd. 一  Dorpsvrouw.  一Vertrek. 一 Dienstbode. 一 Dienstmeid. 一 Koopvrouw.  一 Huishoudster. 一 Opschik. 一 Ziekendienster. 一 Vermaak. 一 Huisvrouw. 一 Spinnewiel. 一 Stukkenvallen. 一 Kastijding. 一 Gevangenis. 一 Rechtbank. 一 Huwelijk. 一 Kermis.  一 medelijden. 一 Waakzaamheid. 一 Doopsel. 一 Raad. 一 Kuischvrouw. 一 Kamervuur. 一 Kamerorder. 一 Koekenbak. 一 Tapytlegster. 一 Glazenkuisschen. 一 Krakeelster. 一 Maakt haar plan. 一 Vastbesloten. 一 Vrijheid.  一 Ontmoeting. 一 Reispakken. 一 Afscheid. 一 Wederziens.

Tekst van de originele Nederlandse prent van Thompson :

De meisjes komen in Rotterdam – Gaan na de Besteedster om een dienst. – Lysje word in haar Dienst gebragt. – De Jufvrouw ordineerd haar het werk. – Antje zal de pot klaar maken. – Ziet of het eten al gaar is. – Antje de Kamenier verzet haar muts. – Giertje zal het Bed gaan maken. – Geesje geefd het Kind aan de Jufvrouw. – Leentje gaat om een Boodschap. – Keetje gaat met het Kind wandelen. – Grietje moet Natschuren. – Mie gooid de Tafel om ver. – De Jufvrouw bekyfd haar. – Zy wil het wreken aan haar Kammeraad. – Marytje schuurd de Plaat, moet nog vryven. – Ze gaat Glazen wassen. – Tryntje zoekt ruzie, want wil verhuizen. – Neemd haar Goed en gaat heen. – Is wat bedaard en komt weërom. – Jufvrouw heeeft al een ander. – Keetje moet Droogschuren. – Krisje schept de As op. – Saartje schropt de Vloer. – Anna kookt de Pot. – Truitje gaat Spinnen. – Breekt het Spinnewiel. – Krygd slagen van haar Meester. – Truitje word overgebragt. – Zy word verhoord voor de Heeren. – Word vrygesproken. – Geertje ontvangd haar Huur. – Gaat uit haar Dienst. – Annaatje word Gevryd. – Wandeld met haaar Beminde. – Zy worde beide Getrouwd. – Zy houden de Bruiloft. – De Bruid en Bruigom gaan na Kooi. – Annaatje leid in de Kraam. – Het kind word gedoopt.

Relatie

Beersmans nam rond 1870 de houtblokken voor mannekensbladen over van stadsgenoot Antoine Van Genechten. Deze waren op hun beurt afkomstig uit de verdeling van hun vroegere vennootschap Glénisson & Van Genechten (1833 – 1856), die eerder houtblokken voor mannekensbladen overgenomen had van Thompson uit Rotterdam. Deze prent is daarom tevens een herdruk van prent nr. 40 uit het fonds van Thompson. De uitgeverij past in het eerste onderschrift Amsterdam aan in Rotterdam.

Maker

Lieshout

Datum

1870 - 1902

Type

houtsneden, ingekleurd met sjablonen

Taal

Nederlands en Frans

Aanduiding

5. Beeldverhalen 5.1 Beeldverhalen algemeen 5.1.102 Westfaals Geesje

6. Arbeid en arbeidsleven 6.2 Kleine handel, ambachtelijke bedrijvigheid en dagelijks leven 6.2.5 Vrouwelijke beroepen en bezigheden (inclusief dienstmeisjes)

Beschrijving

Prent 1: zonder adres, houthoudend papier van slechte kwaliteit.
Sjabloonkleuring geel, rood en groen
Periode 1870 - 1902

Bestanden

102. -, Poppenspel - Elle-joue à la poupée

Collectie

Citaat

Lieshout, “102. -, Poppenspel - Elle-joue à la poupée,” de Prentfabriek, toegankelijk 29 maart 2024, https://archief.prentfabriek.be/items/show/971.

Uitvoerformaten

Opmerkingen