100. Sur l'air: J'ai du Mirliton

Titel

100. Sur l'air: J'ai du Mirliton

Uitgever

Brepols, P.J.
Brepols & Dierckx Zoon

Onderwerp

Oblong vel, twee identieke helften, elke helft telt 16 houtsneden zonder kader, niet gesigneerd, 8 rijen van elk twee blokken, 31 x 35 mm. Tweetalige onderschriften.

Rechts naast elk houtblok, in een typografisch kader, staat de titel van het afgebeelde personage, gevolgd door een kwatrijn, op de wijs te zingen: J'ai du Mirliton. Alle hoogwaardigheidsbekleders zijn te paard, behalve de biechtvader (in de biechtstoel) en de nar (gereden op een fantasiedier).

Den konink. 一 Den raadsheer. 一 Den geheimschrijver. 一 Den kamerdienaar. 一 Den knegt. 一 Den arts. 一 Den schenker. 一 Den biegtvader. 一 Den zwitzer. 一 Den portier. 一 Den bode. 一 Den muzikant. 一 Den speelman. 一 Den kok. 一 Den zot.

Zoals we al aangaven in de beschrijving van prent nr. 26 van dezelfde uitgever, was het de bedoeling dat het blad op het feest van Driekoningen zou worden geknipt. Deze kaartjes werden gevouwen en door elkaar gehaald en er werd onder de gasten geloot voor de koning van de avond.

Elk van de gasten moest de rol vervullen die hem op zijn kaartje was toegewezen en zijn couplet zingen. Het kwatrijn van de koning luidt:                                               

Den konink: Ik ben konink van de vrienden,// Mannen! spaar mijn tafel niet! //  ’K heb niet lang zoo veel bedienden. // Dus intusschen geen verdriet.

De rol van de zot was niet alleen om het gezelschap te amuseren, maar ook om, door zijn gezicht met roet in te smeren, de gast te straffen die een overtreding van de gevestigde gebruiken beging, met name door te vergeten op tijd te zeggen: "De koning drinkt " . Hier is zijn kwatrijn:

Den zot: Wilt op ’t woord des koninks drinken // Want, die mist op zyn gebod, // Zal ik wel zoo zwart doen blinken // Als het gat van dezen pot.

Relatie

De prent van Brepols werd gegraveerd volgens een Frans model dat in het verleden zeer wijdverspreid was. Een exemplaar, gepubliceerd in Lille, is gereproduceerd in het boek van  J. Grand-Carteret, Vieux papiers, vieilles images, pag. 133. Deze afbeelding heeft dezelfde Franse kwatrijnen als deze van Brepols maar deze laatste voegde er de Vlaamse vertaling aan toe.

Getrouwe replica's van de Brepols-prent zijn te vinden in de collecties van andere Turnhoutse prentendrukkers: Glenisson en Van Genechten nr. 121; Glénisson en zoon nr. 121 en Beersmans, nr. 83.
Prent nr. 43 van uitgever Hemeleers-van Houter in Schaarbeek is ook een kopie van Brepols.

Type

houtsneden, ingekleurd met sjablonen

Taal

Nederlands en Frans

Aanduiding

8. Folklore en traditie
8.3 Volks- en kinderfeesten
8.3.3 Driekoningen en koningsbrieven

Beschrijving

Prent 1: gevergeerd papier, met onderschrift op naam van wederverkoper "Bij J. A. ALDAG, in de St.-Jans-straat, te Amsterdam". Oorspronkelijke spelling. Eerste houtsnede:  "Den Konink".
Sjabloonkleuring geel, rood en groen
Periode 1817 - 1840
Prent 2: zonder adres. Spellingsaanpassing. Eerste houtsnede: "De Koning".
Sjabloonkleuring geel, roodbruin en blauw
Periode 1840 - 1880
Prent 3: zonder adres. Houthoudend papier van slechte kwaliteit. Gekleefd op karton.
Sjabloonkleuring enkel blauw
Periode 1880 - 1900

Bestanden

100. Sur l'air: J'ai du Mirliton
100. Sur l'air: J'ai du Mirliton
100. Sur l'air: J'ai du Mirliton

Citaat

“100. Sur l'air: J'ai du Mirliton,” de Prentfabriek, toegankelijk 28 maart 2024, https://archief.prentfabriek.be/items/show/223.

Uitvoerformaten

Opmerkingen