Uitgever
Brepols & Dierckx Zoon
Beschrijving
Sjabloonkleuring geel, rood en groen
Periode 1817 - 1840
Sjabloonkleuring geel, roodbruin en blauw
Periode 1840 - 1880
Sjabloonkleuring enkel blauw
Periode 1880 - 1900
Titel
Onderwerp
Oblong vel, twee identieke helften, elke helft telt 16 houtsneden zonder kader, niet gesigneerd, 8 rijen van elk twee blokken, 31 x 35 mm. Tweetalige onderschriften.
Beschrijving van de Prent
In deze prent zien we een levendige en speelse opstelling van verschillende hoogwaardigheidsbekleders, elk op een unieke manier afgebeeld. Rechts naast elk houtblok staat in een typografisch kader de titel van het afgebeelde personage, gevolgd door een kwatrijn dat gezongen moet worden op de wijs van J'ai du Mirliton. De meeste hoogwaardigheidsbekleders zijn te paard, met uitzondering van de biechtvader, die in een biechtstoel zit, en de nar, die op een fantasiedier rijdt.
Personages en hun Kwatrijnen:
-
Den Konink:
Ik ben konink van de vrienden,
Mannen! spaar mijn tafel niet!
’K heb niet lang zoo veel bedienden.
Dus intusschen geen verdriet. -
Den Raadsheer
Goeden raad wil ik u geven,
Spaar van daag nog bier nog wijn;
klop het vat, wijl wij in 't leven
Somtijds moeten vrolijk zijn. -
Den Geheimschrijver
Ik wil met mijn voeten schrijven,
De kragt van ons deugdzaam nat;
Dat den geest omhoog doet drijven,
En het hart met vreugd omvat. -
Den Kamerling
Nu sa! vrienden! gij moet drinken,
Neem het glasje in de hand;
Onzen Konink doet maar schinken
En verjaagt den slaap van kant. -
Den Knegt
Wil mijn ambt toch niet verachten,
Want men zoo veel heeren vind!
Die nu vrij zijn van de klagten,
Maar ooijt ook hebben gediend. -
Den geneesheer
Om mijn neering aentezetten
Geef ik een recept van wijn,
Dat de ziektens zal beletten
En den mensch doet vrolijk zijn. -
Den Schenker
Ik schenk dikwijls voor een ander
En dus ook wel eens voor mij,
Vrienden drinken met elkander
Anders gaat den drank voorbijt. -
Den voorproever
Om scherp in mijn ambt te treden
Neem ik 't glas dan men mij gaf.
Dat verzagt en hitst de reden
En men lekt zijn vingers af. -
Den Biegtvader
In het midden onzer vreugden
Doe niets wat een straf verwekt,
Maak dat in al onze deugden
Niets hier tot berouwen strekt. -
Den Zwitser
Zoo ik vond somtijds een beestje
Die mijn fles nam waar zij staat
'K zou hem hier al bij onz' feestje
Rossen met een stuk gebraad. -
Den Portier
Ik zal geene deur ontsluiten
Dan aan vrienden van onz' soort,
Zulke blijven nooit te buijten,
Maar geene vremde in de poort. -
Den Bode
Om nu langs den weg te lopen
Heb ik heden geenen tijd;
Laat ons nu de keel eens dopen
Wijl de glazen zijn bereid. -
Den Muzijkant
Tot den zang wil men mij dwingen
Eer ik 't fijn der tafel ken.
'K zou voor waar niet kunnen zingen
Voor dat ik wat lugter ben. -
Den Speelman
Zoo er niemand wilde dansen,
Zou ik toch te vreden zijn.
'K zou mij bij de flesch verschansen
En geen slegt'ren speelder zijn. -
Den Kok
Ik moet de keuken wel beslissen
Maar toch ben ik van 't gelag,
Wel parbleu! wie zou my missen
opzoo aangenamen dag? -
Den Zot
Wilt op ’t woord des koninks drinken,
Want, die mist op zyn gebod,
Zal ik wel zoo zwart doen blinken
Als het gat van dezen pot.
Achtergrond en Betekenis
Deze prent is bedoeld voor het feest van Driekoningen, waarbij de gasten in de rol kruipen van de personages die op hun kaartje staan. Het zingen van hun kwatrijnen maakt deel uit van het plezier en de festiviteiten. De rol van de zot is bijzonder, omdat hij niet alleen vermaak biedt, maar ook de eerbied voor de koning bewaakt, wat een speelse maar ook kritische blik op sociale normen en gedragingen in die tijd laat zien. Deze traditie laat de deelnemers de interactie en de gezelligheid van het samenzijn ervaren, terwijl het ook de hiërarchie en rollen binnen de gemeenschap op een humoristische manier belicht.
Relatie
De prent van Brepols werd gegraveerd volgens een Frans model dat in het verleden zeer wijdverspreid was. Een exemplaar, gepubliceerd in Lille, is gereproduceerd in het boek van J. Grand-Carteret, Vieux papiers, vieilles images, pag. 133. Deze afbeelding heeft dezelfde Franse kwatrijnen als deze van Brepols maar deze laatste voegde er de Vlaamse vertaling aan toe.
Getrouwe replica's van de Brepols-prent zijn te vinden in de collecties van andere Turnhoutse prentendrukkers: Glenisson en Van Genechten nr. 121; Glénisson en zoon nr. 121 en Beersmans, nr. 83.
Prent nr. 43 van uitgever Hemeleers-van Houter in Schaarbeek is ook een kopie van Brepols.
Taal
Type
Aanduiding
8.3 Volks- en kinderfeesten
8.3.3 Driekoningen en koningsbrieven
Opmerkingen