Uitgever
Beschrijving
Sjabloonkleuring geel, roodbruin en blauw
Periode 1840 - 1880
Sjabloonkleuring geel rood en groen
Periode 1840 - 1880
Titel
Onderwerp
16 houtblokken met kader, niet gesigneerd, 4 rijen van 4 blokken, 65 x 59 mm. Tweetalige onderschriften.
Goede gravure uit het einde van de zeventiende eeuw. Avonturen van een ijdele jonge vrouw die per ongeluk met een schoorsteenveger trouwt, nadat ze twee vrijers van haar stand heeft afgewezen. Deze twee vrijers, die hun gemeenschappelijk ongeluk had samengebracht, zwoeren de schoonheid te mystificeren. Dus kleedden ze een schoorsteenveger die zelfs een bediende niet had gewild rijkelijk aan, gaven hem wat geld en legden hem uit wat hij moest doen. De schoorsteenveger ging naar het huis van Alida en deed zich voor als een baron uit Rotterdam die, overweldigd door zijn schoonheid, haar om de hand was komen vragen. Zijn welsprekendheid was zo overtuigend dat het huwelijk beslist was. De dag na de bruiloft ging de valse baron, zoals hij had beloofd, zijn mooie kleren en wat er nog over was van zijn geld aan de verdreven minnaars overhandigen. Toen hij in zijn werkkleding naar huis terugkeerde, want hij had zijn schoorsteenvegerjurk teruggekregen, wilde zijn bediende, die hem niet had herkend, hem wegjagen. Hij maakte zich bekend aan haar en aan zijn vrouw, die, naar men zich voorstelt, niet weinig geschrokken was. Hij vertelde hoe het was gegaan. 'Het zij zo’, zei ze, door de tegenslag een goed hart makend, 'ik zal je kleden als een man van kwaliteit. Gooi je bezems weg!”
Bovenaan, als titel:
Mejuffer Alida, wiens zinnen,
Hoogmoedig, spijtig zijn in ’t minnen,
Wordt fraai bedrogen, daar zij Jan
Den Schoorsteenveger, krijgt ten man
Relatie
De houtblokken, van Nederlandse oorsprong, zijn afkomstig uit de fonds van J. Noman & Zoon in ZaltBommel. Ze waren van J. Noman die ze (rond 1817) uitgaf onder nr. 176 en, nog eerder, van de firma Stichter in Amsterdam, die ze liet graveren. Brepols heeft de Nederlandse tekst van het origineel behouden. Het onderwerp van deze prent is ontleend aan een kort verhaal in verzen van de Amsterdamse dichter J.H. Krul (1602-1646), getiteld: De Geluckige Vryagie, van de Italiaensche Schoorstien-Veger. Afgezien van de naam van de heldin, Chrysenia, en die van de Italiaanse schoorsteenveger Jacomo, volgt de populaire afbeelding het verhaal in alle opzichten. Het verhaal is gepubliceerd met twee andere gelijkaardige verhalen, onder de titel: J.H. Kruls Vrolikke, in leerzame Oeffeningen. De oudste druk die we zijn tegengekomen verscheen in 1646 in Amsterdam. Het korte verhaal is meerdere keren herdrukt in populaire boekvorm, dus het is niet verwonderlijk dat we het onderwerp ervan vinden in Amsterdamse beeldspraak. Uit hetzelfde verhaal werd in de zeventiende eeuw een klucht getrokken.
Taal
Type
Aanduiding
5.1 Beeldverhalen algemeen
5.1.2 Alida en de schoorsteenveger Jan
Opmerkingen