61. Door liefde gedrongen besteê ik deze plaat ten dienst der jeugd

Uitgever

Brepols, P.J.
Brepols & Dierckx Zoon

Beschrijving

Prent 1: gevergeerd papier, met onderschrift van wederverkoper "Te Amsterdam, by J. A. ALDAG, in de St.-Jans-straat; n. 35".
Met vier-regelige Nederlandstalige versjes onder elke houtsnede. Handschrift op achterzijde "W. J. Venema"
Sjabloonkleuring geel, rood en groen
Periode 1817 - 1840
Prent 2: zonder adres, gemerkt "B". Aangepaste twee-regelige Nederlandstalige versjes, aangevuld met twee-regelige Franstalige versjes.
Sjabloonkleuring geel, roodbruin en blauw
Periode 1840 - 1860
Prent 3: zonder adres, gemerkt "B". 
Sjabloonkleuring geel, rood en blauw
Periode 1840 - 1880
Prent 4: zonder adres, met gewijzigde titel "Kinderdeugden - Vertus des Enfants". Houthoudend papier van slechte kwaliteit.
Sjabloonkleuring geel, rood en blauw
Periode 1880 - 1900

Titel

61. Door liefde gedrongen besteê ik deze plaat ten dienst der jeugd

Onderwerp

Oblong vel. 15 houtblokken met kader, niet gesigneerd, 3 rijen van 5 blokken, 82 x 55 mm. Nederlandstalige onderschriften.

De prent met de titel "Door liefde gedrongen" is een prachtige verzameling houtsneden, elk voorzien van een morele boodschap in de vorm van een kwatrijn. Deze houtsneden zijn bedoeld om de jeugd te onderwijzen en te inspireren. De afbeeldingen zijn ontleend aan het bekende kinderboek "Kleine Gedichten voor Kinderen" van Hieronymus van Alphen. De houtsneden zijn trouw geïmiteerd van de illustraties die A. Zeelander heeft gegraveerd voor de uitgave van deze gedichten, gepubliceerd in Utrecht in 1821. De teksten zijn afkomstig van Brepols en zijn vaak direct ontleend aan de originele gedichten van Van Alphen.

Hier zijn de afbeeldingen en de bijbehorende moraal:

  1. De Perzik:

    • Brepols:
      "Braaf Karel die zoo vlijtig leerd,
      Wordt altoos wel beloond,
      De vrolijkheid past aan de jeugd
      Die leerzaam zich betoont."
    • Van Alphen:
      "Die perzik gaf mijn vader mij,
      Om dat ik vlijtig leer.
      Nu eet ik vergenoegd en blij;
      Die perzik smaakt naar meer."
  2. Studeren is beter dan spelen: Een les over het belang van leren en studeren boven spelletjes.

  3. Medelijden: Een afbeelding die de waarde van medemenselijkheid en empathie benadrukt.

  4. De Vlijt: Een afbeelding die de deugd van hard werken en ijver benadrukt.

  5. De Spiegel: Dit beeld herinnert ons aan zelfreflectie en het belang van zelfkennis.

  6. De Kleine Hond: Een afbeelding die loyaliteit en trouw symboliseert.

  7. Het Gebroken Glas: Dit beeld kan verwijzen naar de gevolgen van onzorgvuldigheid en de noodzaak van voorzichtigheid.

  8. De Tol: Dit beeld laat zien hoe evenwicht en controle belangrijk zijn in het leven.

  9. De Pruimenboom of Verleiding: Dit kan een waarschuwing zijn tegen de verleidingen van het leven en de gevolgen daarvan.

  10. De Oude Bedelaar: Een afbeelding die ons herinnert aan de noodzaak van barmhartigheid.

  11. De Nachtwaker: Dit beeld kan symbool staan voor waakzaamheid en bescherming.

  12. In de Winter: Een afbeelding die de veranderingen in het seizoen en de schoonheid van de natuur benadrukt.

  13. Het Zieke Kind: Dit beeld kan ons herinneren aan de kwetsbaarheid van het leven en de zorg voor anderen.

  14. De Sijs op de Kolf: Dit kan verwijzen naar het belang van vrijheid en vreugde.

  15. Het Geweten:

  • Brepols:
    "Willem vindt vermaak omdat hij zijn
    pligt - Blijmoedig heeft verrigt,
    Maar ook is hij traag dan wordt ’t hem
    door ‘t geweten - Geduriglijk verweten."
  • Van Alphen:
    "Nooit heb ik meer vermaak, dan als ik mijnen pligt
    Blijmoedig heb verrigt.
    Maar ben ik traag of stout, dan ben ik niet gerust;
    Dan heb ik geenen lust
    In spijs, in drank, of spel; dan wordt mij door ‘t geweten
    Geduriglijk verweten,
    Dat ik een slechtaard ben, etc."

De prent vormt een visuele en morele leidraad voor de jeugd, met elk houtblok dat een waardevolle les of principe overbrengt, versterkt door de poëtische woorden van Van Alphen.

Maker

Graveur: A. Cranendoncq

Datum

Facturatiedatum van houtblok: 22/08/1828

Taal

Nederlands
Nederlands en Frans

Type

houtsneden, ingekleurd met sjablonen

Aanduiding

5. Beeldverhalen
5.1 Beeldverhalen algemeen
5.1.38 Hieronymus van Alphen

Opmerkingen